Origanum onites, L.

Κοινή ονομασία: Ορίγανο η ονήτις, ρίγανη, νησιώτικη ρίγανη, Oregano, Pot Marjoram, White Marjoram.

Οικογένεια: Lamiaceae

Συνώνυμα: Origanum smyrnaeum L. - Majorana cretica Mill. - Majorana onites (L.) Benth. - Majorana orega (Vogel) Briq. - Majorana oreja Walp. - Majorana smyrnaea (L.) T. Nees - Onites tomentosa Raf. - Origanum album Salisb. - Origanum heracleoticum W. D. J. Koch, nom. illeg. - Origanum orega Vogel - Origanum pallidum Desf. - Origanum tragoriganum Zucc. ex Steud., nom. nud. - Schizocalyx smyrnaeus (L.) Scheele

Περιγραφή: Πολυετές φρύγανο, με βλαστούς όρθιους, τριχωτούς, με έρπον ριζικό σύστημα, μέχρι 70 εκατοστά  ύψος. Τα φύλλα είναι αντίθετα καρδιοειδή, εριώδη ή χνουδωτά, αδενώδη. Εκφύονται σε όλο το μήκος του βλαστού, τα κατώτερα βραχύμισχα, τα ανώτερα επιφυή. Τα άνθη σχηματίζουν επάκριους συμπαγείς κορύμβους, με δίχειλη λευκή στεφάνη και μεγάλους στήμονες. Ανθίζει τέλος Απριλίου έως Ιούνιο.

Βιότοπος: Ασβεστολιθικοί βράχοι, πετρώδεις περιοχές και πρανή έως τα 700 μέτρα.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Φυτό της Α. Μεσογείου.

Πληροφορίες: Το όνομα της ρίγανης προέρχεται από τις λέξεις «όρος» και «γάνος» (λαμπρότητα) και σημαίνει το φυτό, που λαμπρύνει το βουνό. Ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, αφού στον Όμηρο αναφέρεται η λέξη «οριγανίων», δηλαδή αυτός που τρώει ρίγανη. Σύμφωνα με το μύθο το φυτό το άγγιξε η Αφροδίτη και πήρε το άρωμα της. Για το λόγο αυτό στις γαμήλιες τελετές στεφάνωναν τα ζευγάρια με ρίγανη. Χρησιμοποιήθηκε επίσης ως φαρμακευτικό φυτό από τον Ιπποκράτη μέχρι τον Παράκελσο.

Απαραίτητο είδος σε κήπους με αρωματικά φυτά αλλά και να αξιοποιήσει παρτέρια ξηρικά με μέσης σύστασης χώμα. Μπορεί να συνδυαστεί με φυτά ίδιων αναγκών όπως το θρούμπι και το θυμάρι.

Είναι μια από της μορφές της κοινής ρίγανης που συλλέγεται μαζί με το άλλο, λίγο πολύ παρόμοιο είδος (O. vulgare), και χρησιμοποιείται ως άρτυμα στη μαγειρική. Για τη συλλογή της κοινής ρίγανης, το καλύτερο στάδιο είναι όταν έχει ανθίσει το 80% των φυτών και τα στελέχη κόβονται σε ύψος 20-30 εκατοστά από την ταξιανθία.

Τα αιθέρια έλαια της παρουσιάζουν αντιβακτηριακή δράση, ισχυρή τοξική δράση εναντίον ιών και καρκινογόνων κυττάρων, καθώς και αντιοξειδωτική δραστηριότητα που σχετίζεται ιδιαίτερα με την παρουσία της καρβακρόλης και της θυμόλης, αλλά και γλυκοσιδίων, φλαβονοειδών και φαινολικών οξέων.