Morchella esculenta, (L.) Pers.

Κοινή ονομασία: Ξανθό μουρτσέκι, μουρτσέκι, κουκουμέλα, προβοκοιλιές, κουρμέκια, κουκουλιάντρα, καψαλίτης, κουζούκι, αρτσιμπούρτσι, common morel, true morel, yellow morel, sponge morel,

Οικογένεια: Morchellaceae

Συνώνυμα: Phallus esculentus L. - Helvella esculenta (L.) Sowerby - Morellus esculentus (L.) Eaton - Morchella rotunda var. esculenta (L.) Jacquet. - Phallus esculentus L. - Morchella vulgaris (Pers.) Boud. - Morchella umbrina Boud.

Περιγραφή: Εδώδιμο μανιτάρι που η κεφαλή του μοιάζει με φυσικό σφουγγάρι. Το σχήμα της είναι στρογγυλεμένο, ωοειδές, αβγόμορφο, σπάνια μυτερό προς την κορυφή του, 3- 10 εκατοστά μήκος και 3-11 εκατοστά διάμετρο. Το χρώμα κυμαίνεται από υπόλευκο, κίτρινο - μελί, έως κίτρινο-καφέ, καφέ, ή γκρίζο-καφετί κατά την ωρίμανση (Hamayun et al., 2003). Οι πτυχώσεις είναι ελαφρώς διευρυμένες στη βάση και υποστηρίζουν το άνω τμήμα (Negi, 2006). Το πόδι είναι κυλινδρικό, στρογγυλό, με μήκος περίπου 3-9 εκατοστά και πλάτος 2 - 5 εκατοστά. Στην αρχή είναι λευκό ενώ κατά την ωρίμαση έχει περιοχές ωχρού- καφέ χρώματος. Η κεφαλή έχει το 70-80% του συνολικού βάρους της καρποφορίας ενώ το πόδι (μίσχος ή κοτσάνι) το 20-30%.

Βιότοπος: Καρποφορεί αποκλειστικά την άνοιξη, εμφανίζεται στην Ελλάδα από τα τέλη Μαρτίου στα πεδινά μέχρι τον Ιούνιο στις ορεινές περιοχές μοναχικά ή σε μικρές ομάδες. Συνήθως κάτω από φυλλοβόλα δέντρα, στις όχθες ποταμών που πλημμυρίζουν, ακόμη σε κήπους με δέντρα, παρυφές δασών με γρασίδι, σε σωρούς σκουπιδιών και παρυφές δρόμων.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Είναι ευρέως διαδεδομένο σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα νησιά.

Πληροφορίες: Όλα τα είδη του γένους Morchella είναι περιζήτητα εξαιρετικά εδώδιμα μανιτάρια, με υψηλή τιμή πώλησης σε ολόκληρο τον κόσμο. Προσοχή χρειάζεται επειδή, αν και δύσκολα, συγχέεται με την Gyromitra esculenta (Γυρομίτρα η εδώδιμη), που είναι δυνητικά θανατηφόρα. Επίσης το είδος αυτό είναι παρόμοιο με την M. elata. Κατά την ξήρανση το μέγεθος μειώνεται σε 0,1 έως 10 εκατοστα (Hamayun et al., 2003).