Papaver rhoeas Παπαρούνα, corn poppy, corn rose, field poppy.

--> -->

Η παπαρούνα Papaver rhoeas (Μήκων η Ροιάς ή παπαρούνα η κοινή ή των λιβαδιών), είναι ένα από τα πιο δημοφιλή, άγρια φυτά στην Ευρώπη, τόσο για την εξαιρετική ομορφιά της, όσο και για τις αναμνήσεις που συνειρμικά κουβαλά από τα παιδικά μας χρόνια. Είναι ποώδες ετήσιο φυτό με διάφορα χρώματα στα άνθη του που συναντάτε κυρίως σε ψυχρές και εύκρατες περιοχές.

Η θεά Αφροδίτη ερωτεύτηκε έναν κοινό θνητό κυνηγό, τον Άδωνη που μια μέρα τραυματίστηκε πολύ σοβαρά κυνηγώντας ένα αγριογούρουνο. Η Αφροδίτη, που τον παρακολουθούσε στενά, πανικοβλήθηκε και ενώ έτρεχε ξυπόλυτη τρυπήθηκε, και το αίμα της έβαψε κόκκινα κάποια λουλούδια. Έτσι, λέει ο μύθος, γεννήθηκε η παπαρούνα Η παπαρούνα επίσης ήταν ιερό φυτό της θεάς Δήμητρας καθώς σαν παράσιτο των σιτηρών συμβόλιζε την παρουσία της Δήμητρας στα ανοιξιάτικα σπαρτά. Απαραίτητη στα Ελευσίνια Μυστήρια όπου στις πομπές στόλιζαν τα αγάλματα της θεάς με άνθη παπαρούνας.

Οι αρχαίοι γνώριζαν καλά τις υπνωτικές και ναρκωτικές ιδιότητες του φυτού, καθώς οι γιοι του Άδη, ο Ύπνος και ο Θάνατος, παριστάνονται να κρατούν παπαρούνες στα χέρια τους. Είναι προφανής ο συμβολισμός της χρήσης του φυτού καθώς από τον ύπνο που μπορεί να προκαλέσει η κοινή παπαρούνα P. Rhoeas, φθάνουμε στον θάνατο που μπορεί να προκαλέσει η οπιούχος παπαρούνα P. somniferum.

Η χριστιανική παράδοση θέλει την παπαρούνα να φυτρώνει κάτω από το σταυρό του Χριστού στο Γολγοθά και να δέχεται το αίμα του Εσταυρωμένου στα πέταλά της, σταγόνες που της χάρισαν το κατακόκκινο χρώμα της. Στην αρχαιότητα οι σπόροι της χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή ψωμιών τους «μακωνίδες άρτους». Η χρήση της παπαρούνας, και συγκεκριμένα των σπερμάτων της, ως μπαχαρικού είναι γνωστή από τους προϊστορικούς χρόνους, καθώς βρέθηκαν σπόρια σε ανασκαφές που έγιναν σε παραλίμνιους οικισμούς στην Ελβετία.

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Η παπαρούνα Papaver rhoeas, είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, ετήσιες πόες, που αναπτύσσεται εύκολα από σπόρους. Oι παπαρούνες ανήκουν στην οικογένεια Papaveraceae (Παπαβερίδες) της τάξης Papaverales.

Οι βλαστοί καλύπτονται σε όλο το μήκος τους από τριχίδια ιδιαίτερα στο ανθοφόρο τμήμα τους. Οι ποδίσκοι των λουλουδιών είναι αρκετά λεπτοί, και στηρίζουν τα μονήρη, εποχιακά άνθη. Το μπουμπούκι κρέμεται ανάποδα, προς τα κάτω, και παίρνει την κανονική του θέση λίγο πριν ανθίσει. Τα νέα φύλλα έχουν την μορφή επίπεδης ροζέτας λογχοειδή χωρίς λοβούς με τρίχες. Τα μεγαλύτερα είναι έμμισχα, και εκφύονται αντίθετα επάνω στο βλαστό και διαιρούνται τόσο βαθιά, σαν φτερά ή ψαροκόκαλα, ώστε κάθε τμήμα (λοβός φύλλου) να είναι ανεξάρτητος. Έχουν επίσης ένα αδρά οδοντωτό περίγραμμα.

Το άνθος αποτελείται από 2 χνουδωτά σέπαλα που καλύπτουν το υπόλοιπο άνθος και πέφτουν όταν αυτό αποκαλυφθεί εντελώς. Τα πέταλα είναι 4 από ανοιχτό κόκκινο μέχρι κόκκινο-κρεμεζί χρώμα, έχοντας συχνά μια σκούρα σταγόνα στη βάση. Είναι εύπτωτα και το μέγεθός τους ποικίλει αρκετά, αλλά μια μέση τιμή της διαμέτρου τους είναι περίπου τα 50 χιλ. Στο κέντρο υπάρχει ένας σφαιρικός ή σε σχήμα κούπας ύπερος που έχει απαλό πράσινο χρώμα με πιο σκούρες ακτινωτές λωρίδες στην κορυφή. Η βάση του ύπερου είναι περικυκλωμένη από πολλούς μαύρους στήμονες με ανθήρες που καλύπτονται από απαλή κίτρινη ή γκριζωπή γύρη.Ο καρπός είναι ποροραγής κάψα με χρώμα ανοιχτό πράσινο που γίνεται κιτρινωπό ή ανοιχτόχρωμο καφέ, όταν οι σπόροι ωριμάσουν. Οι σπόροι είναι μικροσκοπικοί (1 χιλ.), καφετί, νεφροειδούς σχήματος, που διασπείρονται με την βοήθεια του αέρα από τους πόρους στο πάνω μέρος του καλύμματος της κάψας. Κάθε φυτό παράγει περίπου 20000 σπόρους.