Buxus sempervirens, L.

Κοινή ονομασία: Πύξος ο αειθαλής, Πυξός, Πυξάρι, Τσιμισήρι, Τσιμσίρι, buxo, boxe, boix, Boxwood.

Οικογένεια: Buxaceae

Συνώνυμα: Buxus myrtifolia Lam.

Περιγραφή: Αειθαλής θάμνος, αργής ανάπτυξης, με κόμη ελλειψοειδούς μέχρι σφαιρικής μορφής, πολύ πυκνής βλάστησης, φτάνει σε ύψος τα 2-3 m και ίδιας περίπου διαμέτρου. Τα φύλλα του είναι απλά, μικρά, ακέραια, αντίθετα, σκληρά, δερματώδη, γυαλιστερά, σκουροπράσινα στην πάνω επιφάνεια, ανοιχτότερου πράσινου χρωματισμού στην κάτω, σε πολύ πυκνή διάταξη πάνω στο βλαστό. Τα άνθη είναι μονογενή, ασήμαντα, πολύ μικρά, πράσινα κιτρινωπά, σε μικρές μασχαλιαίες ταξιανθίες. Κάθε θύσανος έχει ένα επάκριο θηλυκό με 5 έως 6 πέταλα και τα υπόλοιπα με 4 πέταλα αρσενικά και εμφανίζονται τον Απρίλιο. Ο καρπός είναι καστανόχρωμη κάψα.

Βιότοπος: Απαντάται σε ηλιόλουστες και σε ημισκιερές τοποθεσίες, σε δάση κυρίως δρυός μαζί με σχίνους, ακόμη και σε φτωχά μετρίως υγρά, καλά στραγγιζόμενα εδάφη, πλούσια σε ασβέστιο, σερπετινικά και σε υψόμετρο μέχρι 1600 μέτρα. Είναι ανθεκτικό σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Στην δυτική και νότια Ευρώπη, ΒΔ Αφρική και ΝΔ Ασία.

Πληροφορίες: Στο γένος Buxus ανήκουν περισσότερα από 70 αειθαλή είδη, κυρίως θάμνων και λίγων μικρών δένδρων, αργής ανάπτυξης, ιθαγενών σε πολλά μέρη της υφηλίου. Τα είδη κατατάσσονται σε τρεις ομάδες, στην πρώτη ανήκουν τα ιθαγενή γένη της Ευρασίας, στη δεύτερη αυτά της Αφρικής και της Μαδαγασκάρης και στη τρίτη τα Αμερικανικά.  Από όλα τα είδη μόνο το Buxus sempervirens χρησιμοποιείται σαν καλλωπιστικό φυτό. Έχουν μάλιστα δημιουργηθεί περισσότερες από 200 ποικιλίες αυτού του είδους, που είναι αυτοφυές στη χώρα μας.

Οι κυριότερες ποικιλίες είναι:

Buxus sempervirens ‘Rotundifolia’. Ποικιλία σχετικά γρήγορης ανάπτυξης, από το τυπικό είδος, έχει φύλλα σχεδόν στρογγυλά. Είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη ποικιλία.

Buxus sempervirens ‘Myrtifolia’. Νάνα ποικιλία με ύψος που φτάνει το 0,7 έως 1 m και φύλλα πάρα πολύ μικρά (6-20 mm).

Buxus sempervirens ‘Suffruticosa’ syn. Buxus pulina. Ποικιλία με νάνα ανάπτυξη και με πολύ μικρά φύλλα, και κόμη σφαιρικής μορφής, ιδανικό για πολύ χαμηλές μπορντούρες. Πολύ βραδείας ανάπτυξης, μόλις 2 cm το χρόνο, μπορεί να διατηρηθεί σε ύψος μέχρι 15 cm.

Είναι πρώτη πηγή γύρης για τις μέλισσες και δίνει κίτρινη γύρη και πορτοκαλί μέλι.

Όλα τα μέρη του φυτού είναι δηλητηριώδη, ιδιαίτερα τα φύλλα και ο φλοιός.