Vitex agnus-castus, L.

Κοινή ονομασία: Λυγαριά, Chaste tree, lilac Chasteberry, Wild Lavender, Agnocasto

Οικογένεια: Verbenaceae

Συνώνυμα: Agnus-castus robusta (Lebas) Carrière - Agnus-castus vulgaris Carrière - Vitex agnus Stokes - Vitex agnus-castus f. caerulea (Rehder) Moldenke - Vitex agnus-castus f. laciniosa (Ces.) Moldenke - Vitex robusta Lebas - Vitex verticillata Lam.

Περιγραφή: Φυλλοβόλος πολυστέλεχος θάμνος, τουφωτής - σφαιρικής μορφής κόμης, γρήγορης ανάπτυξης, ύψους 2-3 m. Οι βλαστοί είναι μεγάλου μήκους, ευλύγιστοι και χρησιμοποιούνται στην καλαθοπλεκτική. Τα φύλλα του είναι σύνθετα, παλαμοειδή με 5–7 στενά φυλλάρια, βαθυπράσινα στην πάνω επιφάνεια, γκριζοπράσινα χνουδωτά στην κάτω. Τα άνθη είναι αρωματικά, σε επάκριες πυκνές ταξιανθίες στάχυ, χρώματος κυανοιώδους. Εμφανίζονται τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Έχουν δημιουργηθεί και ποικιλίες με άσπρα άνθη. Οι καρποί είναι μικροί, σε μέγεθος μικρών κόκκων πιπεριού, σκληροί, σε μωβ-μαύρο χρώμα, και ωριμάζουν από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι τέλη Νοεμβρίου.

Βιότοπος: φυτεύεται στις όχθες λιμνών σε παραθαλάσσιες θέσεις, κατά μήκος στις κοίτες των ποταμών και στις παρυφές δρόμων σχεδόν σε όλη την χώρα. Προτιμά χαμηλό υψόμετρο, προσαρμόζεται σε ποικιλία εδαφών, αντέχει στα αλατούχα και συνεκτικά εδάφη και στα υδροσταγονίδια της θάλασσας Είναι ευαίσθητο στην υπερβολική εδαφική υγρασία.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Είναι ενδημικό φυτό της περιοχής της Μεσογείου

Πληροφορίες: Η λυγαριά είναι από τα πιο φημισμένα φυτά της αρχαιότητας. Κάτω από λυγαριά γεννήθηκε η Ήρα. Κατά τον Παυσανία η λυγαριά στόλιζε το προαύλιο του ναού της Ήρας στη Σάμο. Οι ευλύγιστοι βλαστοί χρησιμοποιήθηκαν κατά τον Όμηρο από τον Οδυσσέα για να δέσει τους συντρόφους του στα πρόβατα και να γλυτώσουν από τον Πολύφημο. Γνωστό από την αρχαιότητα για τις ανασταλτικές ιδιότητες, χρησιμοποιήθηκε ως ηρεμιστικό κατά της σεξουαλικής διέγερσης. Σε αυτό οφείλεται το όνομα του είδους agnus. Ο Θεόφραστος αναφέρεται σε αυτόν το θάμνο αρκετές φορές, με το όνομα αγνός (agnos). Το όνομα Vitex δόθηκε από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και προέρχεται από το λατινικό vieo, που σημαίνει υφαίνω ή δένω, μια αναφορά στη χρήση του Vitex agnus-castus στην καλαθοπλεκτική. Στο συγκεκριμένο μακροσκελές όνομά του επαναλαμβάνεται η λέξη "αγνός" στα ελληνικά και στα λατινικά.