Pinguicula hirtiflora, Ten.

Κοινή ονομασία: Πινγκουίκουλα, butterwort

Οικογένεια: Lentibulariaceae

Συνώνυμα: Pinguicula albanica Griseb. - Pinguicula crystallina subsp. hirtiflora (Ten.) Strid - Pinguicula laeta Pant. - Pinguicula louisii Markgr.

Περιγραφή: Σπάνιο υδρόβιο, μικρό εντομοφάγο «σαρκοφάγο» πολυετές φυτό χωρίς βλαστό. Τα φύλλα σχηματίζουν ρόδακα είναι ανοιχτοπράσινα – κιτρινοπράσινα, ελλειπτικώς ωοειδή.

Βιότοπος: Σε σκιερά βράχια δίπλα σε νερό από 100 έως 1900 μέτρα. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι και το Σεπτέμβριο, ανάλογα με το υψόμετρο και την έκθεση

Εξάπλωση - Καταγωγή: Απαντάται στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τη νότια Ιταλία, την Αλβανία, Μαυροβούνιο, και όλα τα Δυτικά Βαλκάνια.

Πληροφορίες: Τα φύλλα του είναι κολλώδη και αιχμαλωτίζουν μικρά έντομα, από τα οποία σταδιακά το φυτό παίρνει θρεπτικές ουσίες. Προστατεύεται από την Οδηγία 92/43 και τη Σύμβαση της Βέρνης

0

Lunaria annua, L.

Κοινή ονομασία: λουνάρια, Σεληνίτης honesty, Silver Dollar, Annual Honesty, White Money Plant.

Οικογένεια: Brassicaceae

Συνώνυμα: - Lunaria biennis Moench - Lunaria pachyrhiza Borbá

Περιγραφή: Είναι ετήσια ή συνηθέστερα διετής πόα με ύψος έως 90 εκατοστά. Ο βλαστός είναι τριχωτός, όρθιος διακλαδισμένος. Τα φύλλα είναι μεγάλα, απλά, ωοειδή, καρδιοειδή, τα κατώτερα με μακρύ μίσχο, τα ανώτερα άμισχα. Τα άνθη με 4 σέπαλα και πέταλα και 6 στήμονες, ιώδη ή και λευκά. Ο καρπός είναι κεράτιο με 2 καρπόφυλλα, με ελλειπτικά στρογγυλά άκρα 2-6 εκατοστά διάμετρο, ελαφρώς κρεμαστός. Όταν ωριμάζει γίνεται ασημένιος, διάφανος, με τα σπέρματα στο εσωτερικό χαρακτηριστικό της ονοματολογίας του φυτού. Ανθίζει Μάρτιο έως Απρίλιο

Βιότοπος: Απαντάται σε ανθρωπογενείς εκτάσεις, ακαλλιέργητους αγρούς, παρυφές δρόμων έως τα 900 μέτρα.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Είναι ιθαγενές των Βαλκανίων της Ιταλίας και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Έχει εξαπλωθεί στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ωκεανία.

Πληροφορίες: Το όνομα του γένους προέρχεται από το λατινικό Luna=φεγγάρι. Μελισσοκομικό φυτό, προσφέρει νέκταρ και γύρη. Οι αποξηραμένες ταξικαρπίες χρησιμοποιούνται για διακόσμηση σε ανθοδέσμες.

0

Cornus mas, L., Κρανιά, Cornelian Cherry, sorbet

Οικογένεια Cornaceae. Συνώνυμα, Cornus erythrocarpa St.-Lag., Cornus flava Steud., Macrocarpium mas (L.) Nakai.

Περιγραφή: Πρόκειται για έναν θάμνο ή μικρό δέντρο που ρίχνει τα φύλλα του τον χειμώνα, (φυλλοβόλο) και μπορεί να φτάνει μέχρι τα 8 μέτρα ύψος, με σφαιρική κόμη και κλαδιά πρασινωπά ή σταχτοκίτρινα με φολίδες. Τα άνθη του είναι μικρά κίτρινα εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη πριν από την έκπτυξη των φύλλων και σχηματίζουν μπουκέτα (ταξιανθία σκίαδιου), ανά 10-15 στα γυμνά κλαδιά. Είναι από τους πρώτους θάμνους που ανθίζουν σε ολόκληρο το Ζαγόρι. Τα φύλλα του, είναι αντίθετα, ωοειδή, οξυκόρυφα, πράσινου χρώματος με 3-5 ζεύγη νεύρων. Οι καρποί του είναι τα γνωστά κράνα, βαθυκόκκινου χρώματος, με σαρκώδες περίβλημα, που φτάνουν σε μήκος τα 1,5 εκ. και ωριμάζουν από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο. Είναι φυτό που αγαπάει το φως, αντέχει στην ξηρασία και τους παγετούς, ενώ προτιμά εδάφη χαλαρά και κυρίως ασβεστολιθικά. Πολύ καλά διατηρημένα δένδρα σήμερα, απαντώνται σε περιοχές που δεν έχουν αξιοποιηθεί αρκετά, όπως κοντά σε εκκλησίες.

Ιστορικά: Στην αρχαιότητα από το ξύλο της κρανιάς έφτιαχναν τα δόρατα, ¨ξυστοῖς κρανεΐνοις¨, λόγω του ότι είναι γερό, ελαφρύ και ευθυτενές. Από το ίδιο ξύλο φτιάχνονταν και τα Μακεδονικά δόρατα που ονομάζονταν Σάρισες. Αναφορές για το φυτό και την χρήση του ξύλου του γίνονται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, τον Θεόφραστο και τον Ξενοφώντα.

Ιδιότητες – χρήσεις: Το ξύλο της κρανιάς σήμερα χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαστουνιών, κυρίως της παραδοσιακής γκλίτσας καθώς για τις λαβές μεταλλικών εργαλείων. Τα κράνα είναι πλούσια σε βιταμίνη C, ασβέστιο, τανίνες, και κορνίνη. Τρώγονται φρέσκα, ή αναμιγνύονται με οινοπνευματώδη ποτά για την παρασκευή του ομώνυμου λικέρ που όμοιό του δεν υπάρχει. Ο χυμός των φρούτων έχει αναλγητική, αντιπυρετική και καταπραϋντική δράση, ενώ επίσης χρησιμοποιείται ως αναζωογονητικό και αιμοστατικό. Η κρανιά χρησιμοποιείται στην κηποτεχνία με κυρίαρχα χαρακτηριστικά την εποχή και την διάρκεια άνθισης.

0

Hericium Erinaceus, (Bull.) Pers.

Foto: Giotos D

Κοινή ονομασία: Ερίκιο το Αγκαθωτό, Αρνάκι του δάσους, lion's mane, old man's beard, yamabushitake.

Οικογένεια: Hericiaceae

Συνώνυμα: Hydnum erinaceus Bull. - Clavaria erinaceus (Bull.) Paulet - Dryodon erinaceus (Bull.) P. Karst. - Martella echinus Scop. - Hericium echinus (Scop.) Pers. - Hydnum echinus (Scop.) Fr. - Manina cordiformis Scop. - Hydnum caput-medusae Bull. - Dryodon caput-medusae (Bull.) Quél. - Hydnum hystricinum Batsch - Martella hystricinum (Batsch) Kuntze - Hericium hystrix Pers. - Hydnum hystrix (Pers.) Fr. - Merisma hystrix (Pers.) Spreng. - Martella hystrix (Pers.) Lloyd - Hericium grande Raf. - Hydnum grande (Raf.) Steud. - Steccherinum quercinum Gray - Hydnum unguiculatum (Pers.) Streinz - Hericium unguiculatum (Pers.) Legon & A. Henrici - Hydnum omasum Panizzi - Dryodon juranus Quél. - Hydnum juranum (Quél.) Sacc. & D. Sacc

Περιγραφή: Εντυπωσιακό σπάνιο παρασιτικό, σαπροφυτικό, κοραλόμορφο λευκό μανιτάρι. Η σάρκα είναι συμπαγής, λευκή, χωρίς ιδιαίτερη οσμή και γεύση. Τα σπόρια 5-6 χ 4-5 χιλιοστά, σε σχήμα αυγού, σχεδόν σφαιρικά, κονδυλώματα, σαν υπόλευκη σκόνη. Είναι απειλούμενο είδος για εξαφάνιση στην Ελλάδα, (τρωτό V).

Βιότοπος: Δάσος πλατύφυλλων πάνω σε κορμούς το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Απαντάται στο βόρειο ημισφαίριο, την Ευρώπη, την Ανατολική Ασία και τη Βόρεια Αμερική.

Πληροφορίες: Είναι ένα εδώδιμο και φαρμακευτικό μανιτάρι που χρησιμοποιείται παραδοσιακά για να βελτιώσει τη μνήμη και ως τονωτικό για διαταραχές του στομάχου, έλκη και γαστρεντερικές παθήσεις.

0