Ramonda serbica, Pančić

Κοινή ονομασία: Ραμοντα η Σερβική.

Οικογένεια: Gesneriaceae

Συνώνυμα: Ramonda serbica f. longipetiolata Gajić - Chaixia serbica (Pančić) O.Schwarz.

Περιγραφή: Είναι παλαιοενδημικό, πολυετές, ποώδες αειθαλές φυτό. Τα φύλλα έχουν ελλειπτικό-ρομβοειδές ακανόνιστο σχήμα, οδοντωτά με χνούδι στην περιφέρεια, με έντονες νευρώσεις και φύονται κοντά στο έδαφος σχηματίζοντας ροζέτα. Τα άνθη εμφανίζονται 1-3, και σε μεγαλύτερα δείγματα έως 6, σε βλαστό χωρίς φύλλα, μέχρι 15 εκατοστά. Τα πέταλα έχουν χρώμα ανοιχτό ιώδες, με κίτρινη βάση, είναι συνήθως 4-5 σε αριθμό, σπάνια 3 ή 6. Οι στήμονές του είναι κοντοί, έχουν σκούρο ιώδες χρώμα. Ανθίζει Απρίλιο Μάιο.

Βιότοπος: Ρωγμές σε ασβεστολιθικά βράχια, σε φαράγγια και χαράδρες. συνήθως με την προστασία της δασικής βλάστησης στα χαμηλότερα φαράγγια και κορυφογραμμές των βουνών σε υψόμετρα 150-1800m.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Ενδημικό της κεντρικής Βαλκανικής χερσονήσου, Σερβίας, Μαυροβούνιο, Βουλγαρίας, πΓΔΜ, Αλβανίας, και Β. Ελλάδας Τύμφη, Βίκος, Βέρνο, Βόρας.

Πληροφορίες: Η R.serbica είναι ένα από τα λίγα είδη φυτών που έχουν την ικανότητα αναβίωσης όταν επανυδάτωθούν, ακόμα και όταν έχουν αφυδατωθεί εντελώς. Τα φυτά ανήκουν στην κατηγορία των resurrection plants (αναστάσιμα φυτά) και μπορούν να αντέξουν μακροχρόνια αφυδάτωση και να αναγεννηθούν με ελάχιστη υγρασία. Διατηρεί περισσότερο από το 80% της ποσότητας της χλωροφύλλης κατά την αποξήρανση (Zivkovic et al 2005). Επίσης είναι σημαντικό είδος γιατί είναι παλαιοενδημικό, ζωντανό απολίθωμα, μιας και υπήρχε πριν από τους τελευταίους παγετώνες, όπως και η Ramonda nathaliae, που βρίσκεται επίσης στην χώρα μας, και έχουν επιβιώσει εξαιτίας της απομόνωσής τους σε δύσβατα φαράγγια και χαράδρες.

Έχει χαρακτηριστεί ως Τρωτό στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και στο Παράρτημα 1 της Σύμβασης της Βέρνης. Κυριότερη απειλή για την R. serbica είναι η συλλογή. Προστατεύεται από το Προεδρικό διάταγμα 67/81 και χαρακτηρίζεται ως «άλλο σημαντικό είδος» σε Τόπους Κοινοτικής Σημασίας του Δικτύου Natura 2000.