Poterium spinosum, L.

Κοινή ονομασία: Σαρκοποτήριο το ακανθώδες, αστοιβή, αφάνα, Αστοιβίδα, Κοκκιναστουβιά, Πίσουρο, Αχυροστοιβάδα, Pricky Burnet, Thorny Burnet, Brushwood.

Οικογένεια: Rosaceae

Συνώνυμα: Pimpinella spinosa (L.) Gaertn. - Sanguisorba spinosa (L.) Bertol. - Sarcopoterium spinosum (L.) Spach

Περιγραφή: Είναι ένας πολυετής χαμηλός, πυκνός και σφαιρικός, πολύκλαδος και ακανθωτός θάμνος έως 60 εκατοστά. Ο βλαστός στην αρχή είναι τριχωτός και αργότερα τα κλαδιά καταλήγουν σε δίχρωμα και χωρίς φύλλα αγκάθια. Τα φύλλα σύνθετα περιτόλυκτα, με 9-15 ωοειδή φυλλάρια (4-6 mm), γυαλιστερά, με λευκό χνούδι στην κάτω πλευρά και γυριστά περιθώρια. Τα άνθη είναι μονογενή, πρασινωπά, σε επιμήκεις ή σφαιροειδής κεφαλές. Στο πάνω μέρος του κεφαλιού είναι θηλυκά και έχουν φτερωτό ρόδινο ή κόκκινο στίγμα. Τα χαμηλότερα από αυτά είναι αρσενικά με πολλούς κίτρινους (10-30) προεξέχοντες στήμονες τα πέταλα απουσιάζουν. Άνθιση Φεβρουάριο έως Απρίλιο. Καρποί μικροί, κόκκινοι και σαρκώδεις.

Βιότοπος: Ασβεστολιθικά ξηρά, φτωχά, άγονα και βραχώδη εδάφη , ακαλλιέργητα χωράφια, έως 500 μέτρα υψόμετρο.

Εξάπλωση - Καταγωγή: Φυτό με περιορισμένη εμβέλεια στις ακτές της Μεσογείου.

Πληροφορίες: Χαρακτηριστικός θάμνος των φρυγανικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας.

Ο εποχιακός διμορφισμός των φύλλων του, (μικρά φύλλα το καλοκαίρι, μεγάλα το χειμώνα) επιτρέπει στο φυτό να επιβιώνει σε ξηρό και θερμό περιβάλλον. Αυτό αναφέρεται ως στρατηγική της διαφυγής από την ακραία υδατική καταπόνηση.

 Ολόκληρος ο θάμνος χρησιμοποιείται ως καύσιμο, για την κατασκευή φραχτών και για την κατασκευή σκούπας. Μία από τις πιο αναφερόμενες φαρμακευτικές ενδείξεις είναι η χρήση του φλοιού της ρίζας κατά του διαβήτη. Ο συνδυασμός της κλωνικής και σεξουαλικής αναπαραγωγής του φυτού συμβάλλει στη μακροχρόνια επιβίωση και κυριαρχία του.

Το εκχύλισμα του φυτού, έχει αποτελέσματα που μιμούνται εκείνα της ινσουλίνης και παρέχουν τη βάση για την αντιδιαβητική δραστηριότητα του εκχυλίσματος.

Smirin P 1, Taler D , Abitbol G, Brutman-Barazani T, Kerem Z, Sampson SR, Rosenzweig T. 2010. Sarcopoterium spinosum extract as an antidiabetic agent: in vitro and in vivo study. J Ethnopharmacol. May 4;129(1):10-7. doi: 10.1016/j.jep.2010.02.021. Epub 2010 Feb 26.